НАСА неодамна издаде предупредување дека кон средината на 2030-тите Месечината ќе почне да предизвикува почести и зголемени поплави на крајбрежните области и населби во период од десет години.

Имено, на својата орбита околу Земјата, Месечината тогаш ќе се најде во позиција каде што повеќе астрономски влијанија ќе се преклопуваат, така што ќе ја зголеми плимата. Овој ефект дополнително ќе го зголеми растот на нивото на морето предизвикано од климатските промени.

Студијата , спроведена од членовите на научниот тим на НАСА за промена на нивото на морето од Универзитетот на Хаваи, откри дека плимата и осеката низ САД почесто ќе ги надминуваат нормалните прагови. Покрај тоа, екстремно високото и ниското ниво на морето понекогаш ќе се појавуваат на секои неколку дена или можеби дури и секој ден во серија што ќе траат еден месец или дури и подолго, во зависност од положбата на Месечината, Земјата и Сонцето. Нивното влијание најмногу ќе се почувствува во области со ниски брегови.

Иако таквите поплави не предизвикуваат катастрофална штета  како онаа предизвикана од урагани, тие не се занемарливи. Имено, во населбите со ниски брегови, ќе се случи некои куќи, продавници, паркинзи и слично да бидат под вода со денови, што значи дека сопствениците ќе претрпат значителна штета.

“Ниските области во близина на брегот се повеќе се изложени на ризик од зголемени поплави, а тоа само ќе се влоши. Комбинацијата на гравитационо повлекување на Месечината, зголемувањето на нивото на морето и климатските промени ќе доведат до уште полоши поплави на нашите брегови и околу светот “, рече директорот на НАСА, Бил Нелсон.

Зошто ова ќе се случи во 2030 -тите?

Најголемо влијание врз плимата и осеката на Земјата има гравитацијата на Месечината која привлекува вода во океаните и морињата. Но, меѓу другото, е под влијание и на гравитационото повлекување на Сонцето и ротацијата на Земјата околу оската што создава центрифугална сила. Кога овие влијанија се совпаѓаат, плимата станува посилна.

Треба да се напомене дека Месечината не орбитира околу Земјата во фиксна орбита. Рамнината во која се движи Месечината има отстапувања нагоре и надолу во однос на екваторијалната рамнина, но и во однос на рамнината во која Земјата се врти околу Сонцето. На секои 18,6 години, Месечината поминува низ фаза наречена застој на Месечината. Овој феномен за прв пат е забележан во 1728 година.

Постојат два вида застои на Месечината – мали и големи. За време на малите, отклонувањата под кои Месечината ќе биде на север и југ во однос на екваторијалната рамнина се најмали (+/- 18,5 °), додека за големите тие се најголеми (+/- 28,5 °). Со други зборови, за време на мала стагнација дефлексиите на сите рамнини клучни за плимата и осеката – екваторијалната, лунарната и соларната – се најмали едни од други, додека за големата се најголеми. Ова, пак, значи дека за време на малата, сите клучни сили што дејствуваат на плимата – гравитационата Месечина, гравитационото Сонце и центрифугалната Земја – најмногу се совпаѓаат, што значи дека нивните комбинирани ефекти тогаш се најголеми. Ова конечно води до зголемување на амплитудата на плимата и осеката, а со тоа и почестите поплави.

Во првата половина на циклусот, како што Месечината се движи кон голема стагнација, плимата и осеката се намалуваат и се под просекот, додека во втората половина од циклусот, како што месечината се приближува до мала стагнација, тие се зголемуваат.

Така, првата половина од 18,6-годишниот лунарен циклус го потиснува ефектот на покачување на нивото на морето, додека втората го зголемува. Но, поради глобалното покачување на нивото на морето, високото ниво на морето станува се поголемо и поголемо, поради што наскоро ќе имаме се повеќе проблеми со поплави за време на малиот застој на месечината.

Месечината во моментов е во фаза на циклус кога се засилуваат плимата и осеката, но засега се уште нема значителни поплави, ако се гледа нивниот просек за одредена област. Националната управа за океани и атмосфера (НОАА) објави повеќе од 600 такви поплави во 2019 година. Меѓутоа, според студијата објавена во „ Nature Climate Change“ , почнувајќи од средината на 2030-тите, на следниот врв на циклусот, комбинирањето на зголемувањето на нивото на морето со лунарниот циклус ќе предизвика крајбрежните градови низ САД да бидат изложени на драматично зголемување на поплавите .

Климатските промени, воздушниот притисок, ветерот, влијанието на Месечината се чувствуваат и во Европа, поточн и во Медитеранот, Средоземното море, се разбира и Јадрано, Егејското море …

Неодамнешните истражувања засновани на вистински измерени податоци покажуваат дека од 1970 -тите до денес, има зголемување на просечното ниво на морето на глобално ниво, но и на страничните мориња, како што е Медитеранот.

Покрај тоа, просечниот тренд на раст на средното ниво на Средоземното Море ги следи глобалните трендови со раст од 1 до 4 мм годишно, според проценките од 1970 година. Овие трендови за жал растат, што значи дека годишниот раст се зголемува. зголемувањето на емисиите на емисии на стакленички гасови доведува до зголемување на глобалниот тренд на температурата, што значи дека е многу веројатно дека стапката на раст на средното ниво ќе треба да се зголеми уште повеќе во иднина.

Климатските промени може да го зголемат нивото на морето за половина метар или повеќе.

Суперпозицијата на повеќекратни процеси најдобро се манифестира во Венеција кога бурниот јужен ветер ја турка водата широко во плитка лагуна кон брегот во време кога плимата е исто така висока.

Најголем број жртви за време на тропските циклони се последица на брановите, а поплавите се главен извор на штета на инфраструктурата и имотот. Како што екстремните временски услови стануваат поинтензивни и нивото на морето се зголемува поради климатските промени, бурното забавување се очекува да ги зголеми ризиците за крајбрежното население.

Експертите посочуваат дека луѓето во крајбрежните населби треба да се подготват за промените што н aw очекуваат. Едно решение е да се изградат бариери за бури, слични на бариерите што јапонските населби ги имаат против цунами. Но, дури и при вакви интервенции треба да се биде внимателен бидејќи преголемото потпирање на такви системи може да ја зголеми опасноста во случај луѓето да веруваат дека се апсолутно безбедни. Трагичен пример е Јапонија каде цунамито во 2011 година однесе многу животи откако бранот ги премина sидовите што беа вие треба да го спречи.