
Јас сум Даница, а ова е мојот став:
Живееме во златното доба на писменоста-сите пишуваат. Некои дури и со запирки. Ама кога ќе ги прочиташ, ти се чини дека Кирил и Методиј си ја заборавиле мисијата.
Слушај ја целата колумна со заклучен телефон:
Денес сите пишуваме. Пишуваме статуси, пишуваме пораки, твитаме, коментираме, па дури и „се изразуваме“. Но некако, сè почесто се случува тоа пишување да нема баш никаква врска со мислење. Или со логика. Или со, да простите-со јазикот.
Писмена неписменост не е нов вирус. Таа одамна шета меѓу нас, со диплома во рака и самодоверба во 280 карактери. Тоа е таа појава каде што личност знае да напише „професионално се однесувам“, ама со 14 правописни грешки во една реченица.
Кога CV-то изгледа како инстаграм-опис, а службеното писмо завршува со „поззз“ на крајот.
Иронијата е што никогаш не сме биле поопкружени со текстови. Сè е во букви-од кафе чаша со мотивациска порака, до автоматски одговор од шалтерот. Но, истовремено, никогаш не сме биле пооддалечени од вистинско значење. Како да сме ги изгубиле зборовите во моментот кога сме почнале да ги користиме масовно.
Грешките не се страшни. Сите згрешиме. Но писмената неписменост не е грешка-таа е одлука. Одлука да не се чита. Да не се учи. Да се бира лесното. Да се изговори „па што ако?“ секој пат кога ќе ни се укаже дека нешто не е напишано како што треба.
А кога „па што ако?“ ќе стане правило, тука почнува тивката катастрофа.
Зашто писменоста не е луксуз. Таа е темел на сè: на дијалогот, на правото, на знаењето, на критичкото мислење. Писмена неписменост значи не само дека не знаеме како да кажеме нешто-туку дека не знаеме ни што сакаме да кажеме. А кога еден народ нема збор, тој нема ни иднина.
Затоа, нека не нè лаже тишината на оваа катастрофа. Таа не крева врева, но тивко ги руши темелите. Почнува од еден пропуштен акцент, но завршува со цело изгубено значење. И не, ова не е работа само на јазичарите. Ова е наша заедничка одговорност-како родители, ученици, новинари, лидери, граѓани.
Да почнеме со читање. Со слушање. Со мислење пред пишување. Да не ги користиме зборовите како декорација, туку како алатки. Бидејќи јазикот не е само средство-тој е показател на свеста, на вредностите, на културата што ја градиме или што ја губиме.
Ако сакаме иднина во која зборот има тежина, треба денес да почнеме да го учиме. Да го користиме со љубов, со мисла и со почит.
И, ако Кирил и Методиј денес гледаат од некој облак, веројатно се прашуваат:
„Мисијата ја завршивме, ама кој го избриша упатството?“