
Јас сум Даница, а ова е мојот став:
Картата е купена. Не за концерт. Не за одмор. Не за викенд во соседството. Туку за живот што (можеби) не припаѓа овде.
Билет во еден правец – од земјава што не те сака доволно, кон друга што не те ни познава.
Слушај ја целата колумна и со заклучен телефон:
Мајката молчи додека ја реди гардеробата. Таткото пак го крие треперењето на рацете додека ја пали цигарата. Сите знаат дека не одиш само да „пробаш“. Сите знаат дека ова не е патување, туку бегство.
Нема драматичен момент. Нема солзи на аеродром. Само стисната вилица и суво „ајде пиши ми кога ќе слеташ“. Ќе слетам, да. Но, дали некогаш повторно ќе се вратам?
Во раката – пасош и карта. Во срцето – страв и вина. Полн куфер со ајвар, навики и дијалект. “Ќе ме распознаат ли по акцентот?” “Ќе ми бидат ли доволни дипломите, трудот, амбицијата? Или таму пак ќе бидам „оној странецот“?
Зошто воопшто морам да одам?
Зашто овде, во својата земја, си непожелен ако не си партиски вработен, роднина на некој виден или ако не си тивок поданик.
Некој ќе рече: „Ама никој не те тера да одиш.“ Не, не ме тера. Само ме стиска. Од сите страни. Со плати за преживување, со систем во распаѓање, со ветувања што мирисаат на мувла уште пред да се изговорат.
И што е потешко, кога си млад те дочекуваат како товар, и тогаш сам почнуваш да си бараш врата. Или прозор. Или барем пукнатина низ која ќе избега надежта.
Секој што оди, ветува дека ќе се врати. Ама враќањето не зависи од авионскиот билет.
Зависи од тоа дали нешто ќе остане тука што вреди да се вратиш по него. Дали ова место ќе нè сака доволно за да ни рече: „Извини што те избркав, остани овојпат.“
А дотогаш… картата е купена. Одлуката е донесена. Но, не заборавајте: не се иселуваат само телата – иселувањето почнува кога надежта го пакува куферот. А кога цел народ ја губи надежта, тоа веќе не е приватна приказна. Тоа е национална дијагноза.
А срцето? Половина останува во шкафот на мајките. Тие никогаш не ги перат јакните што повеќе нема кој да ги облече.