Животот и животниот век се зголемуваат со годините, но дали тоа значи дека и во староста луѓето живеат квалитетно и здраво?

Image by rawpixel.com on Freepik

Новото истражување спроведено во Шведска открива дека медицинската нега во напредната возраст често го продолжува животот без значително да го подобри квалитетот на животот. Студијата привлекува внимание на јазот помеѓу т.н „живот“ и „здрав живот“. Во многу развиени општества луѓето живеат подолго, но и поголемиот дел од својот живот го поминуваат во лошо здравје.

Луѓето живеат подолго од кога било досега. Од 1950 година, просечниот животен век на глобално ниво се зголеми од 47 на 73 години. Оваа извонредна добивка беше постигната со намалување на сиромаштијата и искоренување на болестите. Но, во земјите чии граѓани сега живеат во осумдесеттите и повеќе, се поставува комплицирано прашање: Дали всушност го продолжуваме животот или само ја одложуваме смртта?

Да се ​​продолжи животот или да се одложи смртта?

Тим истражувачи од Институтот Каролинска во Шведска го поставија токму ова прашање во новото истражување објавено неодамна . Демографот Маркус Ебелинг и неговите колеги користеа големи јавни бази на податоци за да го следат текот на сите смртни случаи кај луѓето над 70 години во Шведска помеѓу 2018 и 2020 година, фокусирајќи се на последните 12 месеци од животот на пациентите. Пред сè, тие сакаа да знаат како умираат повеќето постари луѓе.

Загадувањето предизвикува 7 милиони предвремени смртни случаи – Македонија во топ 10 земји со најзагаден воздух

Дали умираат брзо и ненадејно или тешко и долго? Дали умираат дома, физички подготвени и психички сочувани до крај? Или умираат во институција, оштетени и зависни од нега во последните години? Трагично, се чини дека сè повеќе спаѓаат во втората категорија.

„Две третини од сите смртни случаи беа придружени со опсежна нега во текот на последната година од животот. Најмалку половина бараше дополнителна медицинска нега“, открија истражувачите. „Повеќето смртни случаи денес не се во согласност со она што вообичаено се нарекува „убава“ смрт.

Image by Freepik

Ебелинг и неговите колеги, исто така, открија дека продолжената нега на крајот на животот е почеста кај оние над 83 години, што е очекуваниот животен век во Шведска, што покажува дека луѓето кои живеат подолго имаат поголема веројатност да умрат подолго за да се подложат на разни медицински процедури и физиолошки оптоварувања.

Има разлика помеѓу „животен век“ и „здравствен век“

Ова откритие го привлекува вниманието на често дискутираниот јаз помеѓу „животниот век“ и „здравствениот век“. Животниот век е колку долго живее некој; здрав животен век е колку долго некој живее во добро здравје, без хронични болести и инвалидитет. Идеално, тие треба да бидат речиси еднакви. Всушност, како што очекуваниот животен век на човекот рапидно се зголеми во текот на изминатиот половина век, очекуваното траење на здравиот живот не го одржуваше темпото. Анализите укажуваат на моментален јаз од 10 до 15 години меѓу двете во САД, на пример.

Лажните лекови кои ви ги продаваат преку Фејсбук можат да наштетат на вашето здравје

За жал, она што може да го направи грижата за крајот на животот е да го продолжи животот, со мала здравствена корист. Лековите и процедурите кои ги третираат основните медицински состојби кај постарите лица често се комплицирани од тоа колку „здравје“ всушност може да се врати.

На крајот на денот, најдобриот начин да се зголеми животниот век и да останеме независни од помош до самиот крај е да се спречиме да влеземе во таа состојба. Тоа значи здрав начин на живот – правилно да се храните, да се воздржувате од пушење, умерено да пиете алкохол, да одржувате социјални контакти, да одржувате ментална кондиција и пред се да бидете физички активни. А тоа значи задржување на овие навики и во староста.

Главната работа е дека за да си ја дадеме најдобрата шанса за „убава“ смрт, треба да правиме работи што ќе помогнат да се зачува квалитетот на нашиот живот.