Неодамна објавената мета-анализа на податоците од истражување на Универзитетот во Валенсија покажа дека дигитално  читање текстови од екраните на електронските уреди може негативно да влијае на разбирањето на читањето кај децата. Ефектот од читање текст од екран е меѓу шест и седум пати помал од читањето печатен текст.

Image by Freepik

Од почетокот на 21 век, кога дигитално читање,  читањето написи на веб-портали, читањето блогови, е-пошта, објавите на социјалните мрежи и разговорите почнаа да го заменуваат читањето печатен текст, стапката на деца кои читаат книги опадна. Така, можеби нема да видиме серија книги што ќе го привлечат вниманието на младите луѓе како што тоа го направи серијата Хари Потер.

Настрана од намалувањето на влијанието на книгите врз културниот дух на младите луѓе, оваа општа промена кон читањето на екран може да има многу поопасни ефекти: негативно влијае на вештините за разбирање на читањето на децата, покажа неодамнешната мета-анализа.

Во 2011 година, научниците прегледале 99 студии кои го истражувале ефектот на читањето на печатен текст врз вештините за разбирање на децата. Како што се очекуваше, тие најдоа силна корелација. Колку повеќе децата го читаа отпечатениот текст, толку подобро можеа да го разберат и запомнат она што го прочитале.

Уште повеќе, се чинеше дека читањето во печатена форма прави нешто друго значително добро: како што младите читатели читаа подолги и посложени текстови, нивните вештини за читање се подобруваа, поттикнувајќи ги да се зафатат со уште посложени пишани дела, дополнително зајакнување на нивните способности.

Концентрацијата и вниманието „заробени“ од екраните

Дигитално читање и разбирање на текст

Во нова мета-анализа, научниците од Универзитетот во Валенсија во Шпанија составија 26 студии во кои беа вклучени речиси 470.000 учесници. Секоја студија го истражуваше влијанието на читањето на екранот од слободното време врз разбирањето на читањето. Откриле дека ваквото дигтално читање ги подобрува вештините за разбирање, но поволниот ефект бил меѓу шест и седум пати помал во споредба со читањето печатен текст, особено кај децата.

Photo by James Tarbotton on Unsplash

„Високата изложеност на читање текстови во дигитален формат може да ги одврати младите читатели да градат силна основа за читање воопшто, во критичниот период кога преминуваат од учење да читаат во читање за учење“, наведуваат авторите.

Зошто читањето дигитален текст се чини дека е многу помалку корисно?

Авторите наведуваат бројни претпоставки од досега објавената литература. Прво, лингвистичкиот квалитет на текстот на дигиталните уреди има тенденција да биде со многу послаб квалитет.

Кога разговараме, често користиме неформален јазик со поедноставен речник и ги игнорираме граматичките правила. Содржината е исто така обично многу пократка, не бара многу внимание и копање за да се разбере и целосно да се ужива во споредба со подолгите дела со згрчени наративи и бројни ликови.

Како технологијата може негативно да влијае на нашите деца

Младите често ги прооверуваат социјалните мрежи додека читаат

Според Наоми С. Барон, професор по светски јазици и култури на Американскиот универзитет, физичките својства на книгата исто така влијаат на подобро задржување на информациите.

„Кај хартијата, постои одредена положба на раката, заедно со визуелната географија на различните страници“. „Луѓето често го поврзуваат своето сеќавање на она што го прочитале со визуелна проценка за тоа колку страници во книгата има една мисла или каде се наоѓала на страницата“.

Физичките својства на книгата или списанието – мирисот, изгледот, чувството на допирот – исто така го прават процесот на читање попријатен.

„Доколку читателите најдат задоволство во медиумот за читање, не би ме изненадило дека таквото задоволство би довело до поголемо разбирање. „Секако, како што не информираа многу учесници во студијата, печатот не натера повеќе да се вклучиме во дејството на приказната“, додава професорот.

7 совети како да „излезете“ од дигиталниот пекол

Конечно, кога читате содржини на дигитални уреди, социјалните медиуми, YouTube и видео игрите што се на само еден клик од текстот ве одвлекуваат од разбирање на текстот.

Во една неодамнешна анкета на студенти на Универзитетот во Западна Вирџинија, две третини признаа дека ги проверуваат социјалните мрежи „често“ или „многу често“ додека читаат. Нешто повеќе од половина од испитаниците рекле дека социјалните мрежи имаат негативен ефект врз нивните навики за читање, додека 45 проценти рекле дека имаат неутрален ефект, а само 2,5 проценти дека имаат позитивен ефект.

Читање печатени книги или читање на дигитални уреди

Бидејќи младите сè повеќе немаат способност да ги контролираат импулсите, тие се многу поподложни на одвраќање додека читаат во споредба со возрасните читатели.

Тие, исто така, имаат многу помала веројатност да го совладаат вокабуларот и граматичките правила, што значи дека ќе бидат изложени на повеќе рудиментирани пишувања на социјалните мрежи и во разговорите со пријателите.

Затоа авторите им препорачуваат на родителите и наставниците да го ограничат времето кое децата го поминуваат на дигитални содржини или барем да ги поттикнат да читаат печатени текстови или барем основни модели на електронски уреди за читање, како што е Киндл.

Image by Freepik

Една студија од 2019 година покажа дека нема значителна разлика во читањето со разбирање кога децата читаат текст во печатена форма и на Kindle, иако читателите кои читаат е-книга не биле толку ефикасни во лоцирањето на настаните во заплетот на приказната.

Дали тинејџерите ќе ги следат советите на постарите? Професорот Барон наведува податоци кои укажуваат дека би можеле.

„Неодамнешните податоци од Американската библиотечна асоцијација укажуваат на некои изненадувачки избори меѓу денешната генерација Зед (на возраст од 13-25 години) во споредба со Millennials (возраст 26-40 години). Според нивната студија, генерацијата З не само што читале повеќе книги месечно (најверојатно заради задоволство) од милениумците, туку читале и повеќе печатени книги од нивните постари браќа и сестри“.

Таа од сопственото искуство забележала и дека голем број ученици и признаваат дека подобро го учат материјалот и подобро се концентрираат кога ја читаат печатената верзија на текстот.

Времето ќе покаже дали идните генерации ќе се вратат на книгите, наместо на дигитално читање.