Месечината се најде на листата на најзагрозени места на Фондот за светско наследство, поради страв од уништување при комерцијалните патувања.  За прв пат, нашиот сателит, единствената вонземска локација до сега, е вклучен на листата на најзагрозени места на Фондот за светско наследство. Месечината беше ставена на списокот поради страв од потенцијален грабеж и уништување поради планираните комерцијални патувања. Постои особена загриженост за сквернавењето на стапалките што ги оставија првите луѓе на Месечината, Нил Армстронг и Баз Олдрин.

Photo by v2osk on Unsplash

Ставањето на Месечината меѓу 25-те загрозени локалитети ја нагласува итната потреба да се препознае вредноста и потребата да се зачуваат артефактите кои сведочат за првите чекори на човештвото надвор од Земјата, што, според директорот на Светскиот фонд за споменици (WMF), Бенедикт де Монтлар, е одлучувачки момент во нашата заедничка историја.

„Камерата што го сними слетувањето на Месечината, меморијалниот диск оставен од астронаутите Армстронг и Олдрин и стотици други артефакти се симболи на човештвото наследство. „Сепак, тие се соочуваат со зголемени ризици поради забрзаните активности на Месечината, преземени без соодветни протоколи“, вели Монтлар.

Месечината меѓу 25-те загрозени локалитети

Светскиот фонд за споменици додава дека таквите нарушувања би можеле да загрозат повеќе од 90 локации на површината на Месечината, кои претставуваат некои од најимпресивните подвизи на човештвото на храброст и генијалност.

Индија објави фотографии и слики од јужниот пол на Месечината

Спроведувањето на заштита на Месечината ќе биде голем предизвик, имајќи предвид дека таа не припаѓа на ниту една нација или влада, но експертите се оптимисти дека меѓународната соработка е можна.

Годинешната листа на загрозено културно наследство е избрана врз основа на 200 предлози поднесени на јавен повик. Според Монтлар, овој метод на селекција ни овозможува подобро да ги разбереме и одговориме на предизвиците со кои се соочуваат локалитетите на светското наследство.

„Во предлозите најчесто се наведува проблемот со недоволното финансирање за зачувување на наследството. „Ова ни кажува дека е потребно сериозно подигање на свеста и собирање ресурси за да се зачува нашето културно наследство“, истакнува Монтлар.

Photo by NASA on Unsplash

Анализата на предлозите ги откри најчестите причини за загриженост во одделни региони. Во 60 отсто од локациите на Блискиот Исток и Северна Африка сериозни проблеми се конфликтите и големите кризи, а во 81 отсто од локациите во субсахарска Африка климатските промени се наведуваат како проблем.

„Иако климатските промени веќе беа препознаени како главна закана во претходната листа за 2022 година, најновите податоци ја потврдуваат сериозноста на овие проблеми, особено во субсахарска Африка, која се соочува со закани како што се бури и зголемување на нивото на морето“, вели Монтлар.

На листата покрај месечината се најде и Газа

Вооружените конфликти се закана за некои од наведените локации, вклучително и Куќата на наставниците во Киев, каде што Националниот парламент почна да се состанува откако Украинската Народна Република прогласи независност во 1918 година. Светскиот фонд за споменици вели дека ги поддржува напорите за обновување на зградата како национален симбол на отпор и траен идентитет во време на конфликт.

Месечината е 40 милиони години постара од што мислевме

На листата се најде и Газа. Голем дел од областа е уништена за време на актуелните воени настани. Црквата Свети Порфириј во Газа, за која се верува дека е третата најстара црква во светот, претрпе најмалку два артилериски напади.

Неверојатен број на загрозени локации се наоѓаат во релативно богати земји или во центарот на големите градови. Две од локациите на листата се во САД. Тие вклучуваат светилници во Мајна, на кои им се заканува ерозија на крајбрежјето и екстремни временски настани поврзани со климатските промени. Исто така и Големиот трговски пат, кој го користат домородните народи за трговија.

Иако загрозените локации се причина за загриженост, голем број од оние наведени на претходните списоци се обновени и зачувани. Историскиот центар на Санта Круз де Момпок во Колумбија, кој исто така е светско наследство на УНЕСКО, беше ставен на списокот за набљудување на Фондот во 2012 година поради кревката состојба на неговата архитектура од колонијалната ера. Сега е обновен и привремено спасен од распаѓање.