Неделава започна со повеќе од 130 претседатели и премиери кои позираа за групна фотографија во стар барокен музеј. Помалку од 10 беа жени. Нивната средна возраст, како што ги потсети нивниот домаќин на самитот за климата, британскиот премиер Борис Џонсон, е над 60 години.

Неделава заврши со бурни протести од илјадници луѓе на улиците на Глазгов. Маршот во петокот го водеа млади активисти за климата, некои едвај стари за да гласаат во нивните земји. Тие ги обвинија светските лидери дека протестираат за да ја заштитат својата иднина. Според нив овде има два табори на едната страна се оние кои имаат моќ да донесуваат одлуки за тоа колку се загрева светот во наредните децении и се главно возрасни и од машки пол и на другата страна се оние кои се најлути поради темпото на климатските активности и се претежно млади и женски пол. Двете страни имаат многу различни ставови за тоа што треба да се постигне на самитот. Навистина, се чини дека имаат различни поими за времето. На самитот, лидерите поставуваат цели најрано за 2030 година. Во некои случаи, тие поставуваат цели за 2060 и 2070 година, кога многу од денешните активисти ќе ја достигнат возраста за пензионирање. Активистите велат дека промената мора да дојде веднаш. Тие сакаат земјите нагло да престанат да користат фосилни горива и да ја поправат климатската штета што сега се чувствува во сите делови на светот, но особено ги казнува најранливите луѓе на глобалниот југ. За нив средината на векот е вечност.

„Сега е време. Вчера беше времето“, изјави Доминик Палмер (22), активистка во Fridays for Future International за време на панел-дискусија во четвртокот и дополни – „Ни треба акција веднаш“.

Социјалните движења речиси секогаш биле предводени од млади луѓе. Но, она што ја прави генерациската поделба на климатското движење толку означена – и бесот на младите толку моќен – е тоа што светските лидери се состануваат и зборуваат за потребата од справување со климатските промени уште од пред да се родат повеќето демонстранти, со многу малку резултати до сега. Всушност, емисиите на гасови кои ја затоплуваат планетата нагло се зголемија од првиот меѓународен самит за климата пред 27 години. Сега научниците велат дека светот има помалку од една деценија нагло да ги намали емисиите за да се избегнат најлошите климатски последици. Таа итност ги мотивира демонстрантите, или како еден транспарент на демонстрациите во петокот кој артикулираше: „Не се плеткај со мојата иднина“.

Image by Kevin Snyman from Pixabay

Светските лидери покажуваат чувствителност на таа критика. Нивните јавни и приватни забелешки во Глазгов беа поврзани со страста на младите, како и навестување на вознемиреност. Тие ќе мора да се соочат со младите гласачи дома иако многу од овие лидери веќе го направија тоа, со климатските активности кои се појавија како важно изборно прашање, барем во некои земји, вклучително и во Соединетите држави. Во Германија, гласачите го избраа својот најмлад парламент, при што Зелената партија го забележа својот најдобар резултат досега и ги лансираше климатските промени на врвот на својата агенда.

Организаторите на конференцијата се потрудија да ги вклучат младинските говорници во официјалната програма. Еден по друг, шефовите на држави и влади се издигнаа на говорницата оваа недела и ги уверуваа присутните дека ги слушнале барањата на младите. Ова не ја импресионираше Мици Јонел Тан, 24-годишна активистка за климата која дошла во Глазгов од Филипините. „Кога ги слушам лидерите кои велат дека сакаат да ја слушаат нашата генерација, мислам дека се лажат себеси“, рече г-ѓа Тан во интервјуто во пресрет на петочните протести. Ако навистина слушаат, продолжи таа, „тие ќе им дадат приоритет на луѓето пред профитот“. „Когнитивна дисонанца“, беше пресудата на Ерик Нјугуна (19), кој дошол од Кенија. „Очекувавме сериозни обврски на COP26 за финансирање на ублажувањето на климатските промени. Досегашните изјави не се доволно силни“.

Постои огромен јаз помеѓу тоа како лидерите и младите активисти гледаат на самитот. Џон Кери, 77-годишниот претставник на САД за климата, во петокот се восхити на напредокот постигнат на овој самит. „Бев на многу самити и ќе ви кажам дека има поголемо чувство на итност кај овој самит“, им рече Кери на новинарите. Тој ја призна комплексноста на глобалните преговори. Дипломатите сè уште ги утврдуваат правилата за глобално тргување со јаглерод и разговараат за тоа како да се решат барањата за репарации од земјите кои не одиграа улога во создавањето на климатскиот проблем, но кои ги претрпеа неговите најакутни ефекти. Сепак, г-дин Кери рече: „Никогаш во првите неколку дена не сум избројал толку многу иницијативи и толку вистински пари ставени на маса, дури и ако има некои прашалници“.

Јохен Флазбарт, германскиот министер за енергија, наведе три области на напредок: глобален договор за санирање на уништувањето на шумите до 2030 година, обврска за намалување на емисиите на метан, исто така до 2030 година и план за ископ на јаглен одобрен од триесетина земји, иако не и негови најголеми корисници. „Разбирам дека младите луѓе се обидуваат многу силно да притискаат за да видат конкретна имплементација, а не апстрактни цели“, рече г-дин Флазбарт (59) во петокот. „Сепак, ни требаат овие цели“.„Да им кажеме на младите дека има разлики, не сите политичари, сите земји се на иста страна“, рече тој. „Напредокот е можен, и ова е групата на напредок“. На истиот состанок, на кој присуствуваше блок наречен Коалиција за високи амбиции, француската министерка за еколошка транзиција, Барбара Помпили, рече дека се препознава себеси во младите луѓе бидејќи и самата некогаш била активист но отоа избрала да биде дел од системот и да биде дел од политиката.

Разликите меѓу носителите на одлуки внатре на самитот и демонстрантите надвор од барикадите се евидентни. Додека светските лидери и шефови на држави се главно мажи, улиците на Глазгов се преполни со млади жени. Девојките и младите жени ширум светот се појавија како едни од најстрасните активисти за климата, тврдејќи дека многу од оние кои се најранливи на суша, недостиг на вода и други климатски катастрофи се жени со ниски приходи со деца за исхрана. Како резултат на тоа, климатското движење има заедничка мисија со напорите да ги едуцира девојчињата во земјите во развој. Младите активистки најдоа сестринство и чувство на зајакнување во протестите, маршевите и кампањите за климата. Инспирација за многу од овие млади жени е шведската активистка Грета Тунберг, чии училишни штрајкови за климата, кои започнаа како соло напор во 2018 година, процветаа во светско движење. Г-ца Тунберг (18) стана многу влијателна низ годините. „COP се претвори во PR настан, каде лидерите држат убави говори и најавуваат фантастични обврски и цели, додека зад завесите владите на земјите од глобалниот север сè уште одбиваат да преземат драстична климатска акција“, рече таа. Денес, младите демонстранти се вратија на улиците, придружувајќи се со коалицијата на други групи во она што организаторите го нарекоа Глобален ден на климатските акции. Ванеса Накате, 24-годишна активистка од Уганда, рече дека демонстрантите се посветени да го продолжат притисокот, „да продолжат да ги бараат лидерите одговорни за нивните постапки“. Дафне Фриас, 23-годишна активистка за климата од Њујорк, го рече „Неизбежното: доаѓа промената на генерациите“. „Секогаш велиме дека нашите лидери не изневерија“, рече таа. „Ние сме новите лидери. Ние сме тие кои ќе ги носиме одлуките понатаму“.

Извор: https://www.nytimes.com/2021/11/06/climate/climate-summit-glasgow-protests.html