Дали пилула навистина може да ги замени сите корисни ефекти од вежбањето и дали треба да се радуваме на откритието на научниците од данскиот универзитет Архус кои тврдат дека супстанцијата наречена LaKe го прави непотребно одењето во теретана?

Истражувачите од Универзитетот Архус во Данска објавија дека лекот LaKe „го доведува телото во метаболичка состојба што одговара на трчање 10 километри, со голема брзина, на празен стомак“. Сепак, се поставува прашањето дури и ако пилулата може да влијае на нашето тело како физичките вежби, колку е навистина корисно?

Најпрво, најчесто прифатениот термин за лекови како LaKe е „миметици“, бидејќи она што тие го прават, по правило, ги имитираат биолошките ефекти од вежбањето без потреба да се потат. Идејата постои веќе некое време. Во 2008 година, Институтот Салк во Сан Диего на светот му претстави лек наречен GV501516 (накратко 516), кој им сигнализира на клучните гени да согоруваат масти наместо шеќер.

Во последователните тестови на глувци, пар глодари со прекар Коуч Потато и Ленс Армстронг, обајцата одгледани на иста диета со масни, слатки пелети, извршија иста количина на дневна физичка активност, но Ленс Армстронг прими доза од лекот 516 – и значително ја зголеми неговата издржливост и беше многу потенок од неговиот контролен колега.

Најдобро е да се вежба наутро или навечер?

Варијантата 516 брзо заврши на црниот пазар како забранет допинг агент познат како ендурабол, а Светската анти-допинг агенција издаде предупредувања до спортистите дека е небезбедна – но многу повеќе миметики се веќе во развој.

Пилула наместо вежбање – дали научниците навистина пронајдоа лек кој може да замени 10 километри трчање

Соединението 14, првпат објавено во 2015 година, почна да се развива како начин за лекување на други болести, пред истражувачите да откријат дека може да го намали нивото на гликоза во крвта на гладно, да ја подобри толеранцијата на гликоза и да промовира губење на тежината кај дебелите глувци. Оттогаш, повеќе истражувања се направени за Lac-Phe, хемикалија која нормално се произведува во телото преку тренинзи за издржливост, и нова молекула позната како SLU-PP-332, која го зајакнува метаболизмот и издржливоста, помагајќи им на глодарите да трчаат 50 проценти подалеку од нив.

Оваа молекула, велат научниците, им кажува на скелетните мускули да ги направат промените што обично ги предизвикуваат тренинзите за издржливост. Ова има потенцијал да им помогне на оние кои држат диета да ја задржат мускулната маса за време на слабеењето или да ги заштити постарите луѓе од саркопенија (губење на мускулна маса), бидејќи нивните тела помалку реагираат на вежбање.

LaKe се уште е во фаза на развој и се тестира на лабораториски глувци, па не е сигурно дека резултатите ќе се пренесат и на луѓето. Но, она што го произведува е прво да предизвика брз наплив на лактат во телото – имитирајќи го ефектот што вообичаено го чувствуваме после тренинг со висок интензитет – а потоа постепено зголемување на хемикалија наречена бета-хидроксибутират (БХБ). БХБ е кетон, или хемикалија која се синтетизира во црниот дроб од масни киселини за да му обезбеди на телото енергија кога нема доволно гликоза – оттука и терминот „трчање на празен стомак“.

Дали хемијата е решението за здраво и убаво тело без напор?

Помеѓу нив, овие две промени се чини дека го намалуваат нивото на слободни масни киселини во крвотокот и исто така го потиснуваат апетитот – ефекти што би ги очекувале од вежбање без претходно јадење и може да помогнат да се намали ризикот од болести како што се срцеви заболувања, мозочен удар и тип втор дијабетес на долг рок.

И (повторно, кај стаорци) се чини дека пилулата не покажува знаци на токсичност – за разлика од раните верзии на 516, кои предизвикаа брзо растење на клетките на ракот кај експерименталните глодари.

Image by freepik

Вежбањето влијае на речиси сите телесни системи на многу сложени начини кои сè уште не се целосно разбрани. Најголемата истражувачка програма посветена на разбирање на нејзиното влијание на молекуларно ниво, користејќи речиси 2.600 волонтери, сè уште е во тек. Заедно, многу од лековите споменати погоре би можеле да имитираат кој било број од нив – можеби работат заедно со интервенции кои се веќе одобрени од регулаторните тела, како што е оземпик, за да промовираат низа придобивки. Но, секој додаток има ограничувања: вежбањето е искуство за целото тело, со низводно ефекти кои вклучуваат сè, од подобрена густина на коските до подобар сон.

Спасоносната пилула уште е далечна – патиките на нозе и на трчање

Го подобрува расположението и самодовербата додека го намалува стресот и се чини дека има квалитети за заштита од деменција. Сите овие влијанија доаѓаат од сложените интеракции помеѓу било кој број на биолошки ефекти – но дури и ако науката може да ги имитира сите со пилула, би било многу потешко да се рекреираат психолошките придобивки од трчање пет километри со пријателите или постигнување нов личен рекорд за склекови.

Пешачењето го продолжува животот – 10.000 чекори прават чуда

Сè уште сме далеку од наоѓање безбедни лекови кои можат да ги симулираат најкорисните ефекти од вежбањето кај луѓето, но кога ќе постојат, тие веројатно ќе бидат најкорисни за луѓето кои се постари, болни, немоќни или на друг начин неспособни да ја направи вистинската работа. Тие можат да им помогнат на луѓето кои се опоравуваат од операција – или на астронаутите кои, дури и ако вежбаат додека се во орбита, страдаат од губење на коскената маса и губење на мускулите бидејќи нивните тела работат помалку во микрогравитација.

За останатите од нас, придобивките од лесната прошетка или неколку чучњеви тешко се повторуваат со апчиња и (се разбира) лесно се добиваат без нив. Еден ден, можеби ќе можеме да вежбаме користејќи таблети – но засега е многу полесно и побезбедно да ги облечете патиките и да излезете надвор.