25 ноември е Меѓународен ден за елиминација на насилството врз жените. Според статистиката, скоро 1 од 3 жени биле малтретирани во текот на животот.   Во Македонија за период од јануари до јуни 2020г., Министеството за внатрешни работи регистрирало 81 пријавени случаи за семејно насилство, од кои 6 завршиле со смрт. Во време на кризи, бројките се зголемуваат, особено за време на  пандемијата COVID-19 , конфликти и климатски катастрофи.

Новиот извештај на UN Women, базиран на податоци од 13 земји во текот на пандемијата, покажува дека 2 од 3 жени пријавиле дека тие или жена што ја познаваат доживеале некаков облик на насилство. Жените жртви на насилство имаат поголема веројатност да се соочат со нарушено ментално здравје. Само 1 од 10 жени изјавиле дека жртвите ќе одат во полиција за помош. Насилството врз жените и девојчињата е едно од најраспространетите, постојани прекршувања на човековите права во светот денес, во голема мера не е пријавено поради неказнивоста, тишината, стигмата и срамот што го опкружуваат.

Општо земено, насилството може да се манифестира во физички, сексуални и психолошки форми, опфаќајќи:

• насилство од интимен партнер (тепање, психичко малтретирање, брачно силување, фемицид);
• сексуално насилство и вознемирување (силување, присилни сексуални дејствија, несакани сексуални достигнувања, сексуална злоупотреба на деца, принуден брак, улично вознемирување, следење, сајбер-малтретирање);
• трговија со луѓе (ропство, сексуална експлоатација);
• осакатување на женските гениталии; и
• детски брак.

Според, Декларацијата за елиминација на насилството врз жените, издадена од Генералното собрание на ОН во 1993 година, го дефинира насилството врз жените како „секој чин на родово базирано насилство што резултира или е веројатно да резултира со физичко, сексуално или психолошка повреда или страдање на жените, вклучително и закани за такви дела, принуда или произволно лишување од слобода, без разлика дали се случуваат во јавниот или приватниот живот“.

Иако родовото насилство може да му се случи на секого, секаде, некои жени и девојки се особено ранливи – на пример, млади девојки и постари жени, жени кои се идентификуваат како лезбејки, бисексуалци, трансродови или интерсексуалци, мигранти и бегалци, домородни жени и етнички малцинства , или жени и девојки кои живеат со ХИВ и инвалидитет, и оние кои живеат низ хуманитарни кризи. Насилството врз жените продолжува да биде пречка за постигнување еднаквост, развој, мир, како и за исполнување на човековите права на жените и девојките.

Иако распространето, родово засновано насилство не е неизбежно. Може и мора да се спречи. Запирањето на ова насилство започнува со преживеаните кои веруваат, усвојувањето сеопфатни и инклузивни пристапи кои се справуваат со основните причини, ги трансформираат штетните општествени норми и ги зајакнуваат жените и девојките. Со основните услуги насочени кон преживеаните во полициската служба, правдата, здравството и социјалните сектори и доволно финансирање за агендата за правата на жените, можеме да ставиме крај на родовото насилство.

За да се подигне свеста, овогодинешната тема организирана од OН е “Orange the World: End Violence against Women Now!”. Портокаловата е боја наменета  да претставува посветла иднина без насилство врз жените и девојчињата.