Сателити кои веќе не се во функција се вселенски отпад кој може да предизвика сериозни последици во орбитата и да ги загрозат идните вселенски мисии.

Светот произведува повеќе од две милијарди тони комунален цврст отпад годишно. Но, не само земјата и океаните се преполни со отпад, туку и орбитата на Земјата. Според податоците на Европската вселенска агенција, во орбитата има над 40.000 објекти од вселенски отпад, поголеми од 10 сантиметри. Има и милиони помали објекти кои можат да ги загрозат идните вселенски мисии.

Image by freepik

На крајот на јуни, тројцата главни претставници на европската вселенска индустрија потпишаа договор со Европската вселенска агенција за развој на големи сателитски платформи во ниска орбита на Земјата во согласност со стандардите за нулта емисија на отпад.

Глобалната вселенска индустрија би можела, од сегашните 350 милијарди долари во следните 10 до 15 години, да го зголеми приходот на над трилион долари.

Моментално има околу 10.000 функционални сателити кои орбитираат околу Земјата. Се очекува до 2030 година да има околу 60.000 од нив. Вкупната маса на сите вселенски објекти во орбитата на Земјата е 12.400 тони.

Што би било ако навистина земјата застане?

Научни сателити, воени, шпионски – се претвораат во вселенски отпад

Во суштина, има ситуации од Starlink, кој обезбедува интернет, од кои има многу, до научни сателити, воени сателити, шпионски сателити, сателити кои го набљудуваат времето на Земјата, кои се користат за земјоделство, до сателити кои секојдневно ги користиме преку нашите мобилни телефони за интернет и за ГПС, односно за глобалниот систем за позиционирање.

Секојдневно, орбитата на Земјата е сè повеќе преполна со стари сателити кои по еден век користење продолжуваат да се движат без никаква контрола со брзина од 40 до 50 илјади километри на час.

Според астрфизичарите, ако два сателити се судрат или ако се создаде поле со отпад за време на судирот на два објекти, се создаваат илјадници мали честички кои се сите во орбити и имаат брзини еднакви на брзините што биле пред судир. Тоа може да бидат брзини од неколку километри во секунда. Одеднаш имате 1.000 проектили кои минуваат околу 1.000 километри во секунда.

Photo by SpaceX on Unsplash

Експертите со години предупредуваат за можни судири во вселената поради старите сателити

„Тоа не се споредува со истрел од пиштол. Енергијата на честичка од еден сантиметар, која удира во сателит, отприлика одговара на експлозија на школка, па последиците од таквиот удар значат откажување на поголеми и помали сателити, и создавање на мали фрагменти и еден вид каскада ефект кога еден судир го активира следниот, а фреквенцијата на судири може да се зголеми“, рече Холгер Краге, од Европската вселенска агенција.

„Најпознатиот судир се случи во 2009 година меѓу активниот американски комуникациски сателит Иридиум и рускиот Космос кој не беше во функција веќе две години. Двата сателити се уништени, а илјадници нивни делови се уште се во орбитата“, изјави Ксанти Оикономидо, Европската вселенска агенција.

Зошто Илон Маск лансира сателити во вселената

На крајот на мај, Европската вселенска агенција и 12 земји ја потпишаа Повелбата за нула отпад. Европа сака да биде глобален лидер во елиминацијата на вселенскиот отпад и одржливоста на идните активности во вселената.

Минатата година беше усвоено правило со кое се бара од сателитските оператори да ги деактивираат своите сателити во рок од пет години од завршувањето на мисијата.

Владата на САД ја изрече својата прва казна за вселенски отпад на Dish Network, која обезбедува сателитски медиумски услуги. Треба да плати 150.000 долари за неуспехот да отстрани сателит кој бил во вселената повеќе од две децении.