Софтвер кој користи вештачка интелигенција ChatGPT пишува училишни задачи за пишување и ги решава домашните задачи. Дали треба да се користи или да се забрани? Дали е тоа помош или ризик?

Image by rawpixel.com on Freepik

„Живееме во време на промени и предизвици, но сигурен сум дека нашиот император ќе не води низ овие тешки времиња.“ Таа реченица се појавува на голем монитор во училницата во гимназијата „Квин Каролина“ во Франкентал, западна Германија. Не е напишано од современик на императорот Вилхелм II, ниту од студент, туку од програмата за вештачка интелигенција ChatGPT.

Задачата ја смислила наставничката Карин Рајзер-Мала. Четботот пишува говор – учениците го анализираат. „Целта е студентите да му пристапат критички и конструктивно“, вели Рајзер-Мала. Во следниот чекор треба заеднички да го приспособат говорот надополнувајќи го со своето историско знаење. Многу делови од текстот може да се заменат, велат учениците.

Директор на училиштето: строгата забрана на вештачка интелигенција нема смисла

Средното училиште во Франкентал е водечко во користењето на чет-ботови. Наставничката Рајзер-Мала на крајот на минатата година разговарала со учениците за тие програми бидејќи, како што вели, станало јасно дека таа дигитална иновација сепак се шири меѓу нив. Постои опасност, особено кај помладите ученици, да го исклучат „сопственото размислување“ и едноставно да ја преземат содржината.

Машините можат да заменат 40% од работниците во светот во рок од 15 до 25 години

Како треба училиштето да се справи со шансите и ризиците што ги носи вештачката интелигенција? За ова се разговара два месеци, потврдува директорот на училиштето Кристијан Баер. И јасно е, вели тој, дека строгата забрана нема смисла: „Мораме да се прилагодиме“.

Ставовите кон програмата ChatGPT сè уште се многу измешани, но некои, вклучително и наставникот Рајзер-Мала, гледаат потенцијал за предавање во неа. Нема смисла, вели еден ученик, да се пишува домашната задача со помош на вештачка интелигенција – „наставниците знаат како пишувам“. Еден студент додава: „Интересно ми е да видам каде се границите на вештачката интелигенција и каде човек треба да почне да го користи сопственото знаење“.

Фото: Flickr

ChatGPT стана многу популарен откако беше објавен во јавноста во ноември минатата година. Станува збор за чет-бот базиран на машинско учење, што е еден сегмент од вештачката интелигенција. Трениран е со голема количина на текст за да може да одговори како човечки соговорник. Се верува дека програмата на компанијата Open AI, која чини милијарди, е многу напредна.

Речиси е невозможно да се контролира чет ботот

Неодамна се разговараше за нејзините последици по училиштата, а тоа ќе биде тема и на претстојната Конференција на министри за образование на германските покраини. Речиси е невозможно да се контролира и спроведе некаков вид забрана за тој чет-бот, вели берлинскиот сенатор за образование и претседател на Конференцијата на министри Астрид-Сабине Бусе.

„Како да контролирате кои извори ги користат учениците додека ја вршат домашната работа? Училиштето отсекогаш било систем за учење. Тоа мора да се покаже и ќе се покаже во новата нормалност на светот во која вештачката интелигенција игра сè поважна улога. Оваа појава мора да се земе предвид во наставата и критички да се следи“, вели Бусе.

Сигурно е дека ChatGPT ќе ја промени и наставата. „Таа има можности за револуција“, вели Дорис Веселс, професор по економска информатика на Универзитетот за применети науки во Кил. Меѓу другото, таа се занимава и со последиците од вештачката интелигенција во областа на образованието. „Целиот процес на пишување, а не само во училиште, ќе се промени преку моќни алатки како ChatGPT“.

Како вештачката интелигенција ќе го надмине човечкиот ум?

Каде се границите на вештачката интелигенција

„Четбот“ може да послужи, пред сè, како извор на инспирација, како партнер за пишување што ја поттикнува креативноста, вели Веселс. Во наставата тоа би значело дека ученикот и вештачката интелигенција се еден вид тандем. Сепак, корисниците треба да ја проверат точноста на изјавите што ги генерира програмата, бидејќи таа „халуцинира“ – затоа пишува фиктивни изјави, а потоа и одговори на нив. Затоа е важно да се знаат фактите. „Учениците и наставниците треба да читаат генерирани текстови како експерти и да ја проверуваат нивната содржина“, вели Веселс.

Како и претседателот на Конференцијата на министри за образование, Бусе, Дорис Веселс исто така зборуваше за интегрирање на програмите соодветни за возраста, како што е ChatGPT во наставната програма. И искуствата со вештачката интелигенција покажаа дека чистата репродукција на знаењето е бесмислено – односно да се учи напамет, а потоа да се заборави.

Сепак, промените во наставата преку вештачка интелигенција имаат свои граници, вели Веселс. „Користејќи ја програмата ChatGPT, станува јасно дека нашата интуиција, односно чувството засновано на нашето животно искуство е голема предност. Ние луѓето треба да бидеме свесни за тоа, вештачката интелигенција никогаш нема да може да го компензира тоа“.