Во ноември годинава во Катар ќе се одржи едно од најконтроверзните Светски фудбалски првенства досега.

Фото: Sportsrush

Епитетот „контроверзен“ Мундијалот во Катар го заслужи одамна пред воопшто да започне, поради повеќе причини. Загинати работници за време на изградба на стадионите, афера околу добивањето на организацијата на првенството, прво светско кое ќе се одржи во зима, прво на кое на првиот натпревар нема да играат ни домакинот ни актуелниот шампион….

Катар има многу странски работници кои работат на црно, а тие изградија стадиони за Светското првенство.

Тоа е најконтроверзниот Мундијал до сега, кој отвора различни прашања.

Како Катар го доби правото да стане домаќин, како оваа земја се однесува кон работниците кои градат стадиони и дали е соодветна локација за ваков настан?

Третман на странски работници

Катар гради седум стадиони, нов аеродром, ново метро и нови патишта за Светското првенство.

Финалето ќе се игра на стадионот на кој ќе се одиграат уште девет натпревари, кој зазема централно место во новиот град.

Но, државата се најде на удар на критики за лекување на 30.000 работници мигранти кои работат на проектите.

Фото: Diario AS

Амнести интернешенел, организација за човекови права, го обвини Катар за употреба на принудна работа.

Работниците живеат во лоши услови, плаќаат високи бенефиции за вработување и не им се исплаќаат плати и им се одземени пасошите, велат од Амнести интернешенел. Илустрација за лошите состојби оваа организација дава и во посебно изработено видео.

Од 2017 година, владата воведе мерки за заштита на работниците мигранти од работа на прекумерна топлина, го ограничи нивното работно време и ги подобри условите за живот во работните логори.

Меѓутоа, во извештајот од 2021 година, Хјуман рајтс воч вели дека странските работници сè уште се изложени на „казнувања и незаконски намалувања на платите“, како и „месечни неисплатени плати за долги часови напорна работа“.

Амнести интернешенел вели и дека и покрај укинувањето на системот „кафале“ – или спонзорство – со кој на работниците мигранти им се забранува да ги напуштат своите работни места без одобрение на работодавачот, вработените се уште се под голем притисок.

Владиниот портпарол изјави за Би-Би-Си: „Постигнат е значителен напредок во обезбедувањето на ефикасно спроведување на реформите“.

Тој додаде дека бројот на компании кои ги прекршуваат прописите „ќе продолжи да опаѓа бидејќи ќе се воспостави имплементација на воведените мерки“.

Колку работници загинаа?

Во февруари 2021 година, Гардијан објави дека откако Катар ја доби организацијата на Светското првенство, во земјата загинаа 6.500 работници мигранти од Индија, Пакистан, Непал, Бангладеш и Шри Ланка.

Смртните случаи, откриени од властите на пет азиски земји, не беа категоризирани по професија, локација или работа.

Фото: Amnesty international

FairSquare, група која се бори за правата на работниците, рече дека е веројатно дека многу од загинатите работници работеле на инфраструктурни проекти за Светското првенство.

Катарската влада тврди дека бројката е претерана, бидејќи вклучува илјадници странци кои починале откако живееле и работеле таму долги години.

Таа вели дека многу од нив работеле на работни места кои не се поврзани со градежната индустрија.

Катарските власти тврдат дека меѓу 2014 и 2020 година загинале 37 работници кои граделе стадиони за Светското првенство.

Властите соопштија дека 34 работници „не починале на работа“.

Меѓународната организација на трудот тврди дека Катар не вклучил ненадејни и неочекувани смртни случаи меѓу работниците.

Таа објаснува дека тие вклучуваат фатални срцеви удари и респираторни нарушувања предизвикани од топлотен удар, евидентирани како „природни причини за смрт“ наместо „предизвикани на работа“.

Сепак, Меѓународната организација на трудот собрала сопствен биланс на загинати од државните болници и врз основа на итни интервенции во Катар, покривајќи ги жртвите од сите проекти поврзани со Светското првенство.

Таа вели дека само во 2021 година во Катар загинале 50 работници, а повеќе од 500 други биле тешко повредени, додека други 37.600 претрпеле лесни до умерени повреди.

Главните причини за овие смртни случаи и повреди се падови од височина, сообраќајни незгоди и паѓање на предмети.

Како Катар ја доби организацијата на Светското првенство?

Катар 2022 е контроверзен уште од првиот момент кога беше објавен во 2010 година од водечкото тело на светскиот фудбал – ФИФА.

Како многу мала (но исклучително богата) земја со скудна фудбалска историја и без успешни квалификации за Светското првенство, за многумина беше шок кога Катар ја победи конкуренцијата во која се најдоа земји како што се САД, Австралија, Јужна Кореја и Јапонија.

Одлуката доведе до обвинувања дека претставници на ФИФА биле поткупени за да му го доделат Светското првенство на Катар, иако независната истрага нарачана од Светското првенство подоцна не најде цврсти докази.

Фото: InsideTheGames

Катарските власти ги негираат обвинувањата дека ги купиле гласовите на делегатите, но истрагата на француските власти за корупција се уште трае, а во 2020 година американската федерација обвини тројца функционери на ФИФА за поткуп.

Зошто Светското првенство во Катар се одржува во зима?

Светското првенство на ФИФА обично се одржува во јуни и јули, но просечната температура во Катар во овој период од годината е околу 41 Целзиусов степен и може да достигне 50 степени – што е премногу топло за да биде безбедно надвор, а камоли да се игра фудбал барем 90 минути.

За време на процесот на кандидатура, Катар вети напредна технологија за ладење на стадионите, терените за тренинзи и навивачките зони.

Оваа технологија требаше да ја намали температурата на 23 степени Целзиусови.

Сепак, во 2015 година, ФИФА одлучи турнирот да се одржи во зима.

Светското првенство ќе започне на 21 ноември, а финалето ќе се одржи на 18 декември.

Ова значи дека ќе се одржи во средината на клупската фудбалска сезона на многу земји.

Во англиската Премиер лига, на пример, нема да се играат натпревари помеѓу 13 ноември и 26 декември.

За да се надополни изгубеното време, сезоната 2022/2023 ќе започне една недела порано од вообичаеното и ќе заврши една недела подоцна.